Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı konut istatistiğine göre ağustos ayında satışlar yüzde 6.8 artarak bu yılın rekorunu kırdı. Fiyatlar ise enflasyonun altında kalsa da yükselmeye devam ediyor.
Durgunluk yaşayan inşaat sektöründe bu rakamlar olumlu karşılansa da ekonomistler barınma krizinin sürdüğünü, ücretlinin konut sahibi olmasının imkânsız hale geldiğini belirterek artışın yatırım amaçlı olduğu yorumunu yapıyor.
TÜİK ve Merkez Bankası dün konut sektöründeki satış ve fiyat istatistiklerini açıkladı. Merkez Bankası konut fiyat endeksi ağustos ayında aylık yüzde 2.53, yıllık yüzde 31.42 attı. Bu dönemde fiyatlardaki reel azalış yüzde 1.2 oldu. Konut fiyatları yıllık bazda İstanbul’da yüzde 30.2, Ankara’da yüzde 41.1 ve İzmir’de yüzde 31.9 yükseldi. Fiyatlarda artış sürerken aynı dönemde konut satışlarında da artış kaydedildi. TÜİK verilerine göre Türkiye genelinde ağustosta yıllık yüzde 6.8 artışla toplam 143 bin 319 konut satıldı. Yılın ilk 8 ayında ise 978 bin 70 adet satış gerçekleşti ve geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21.3’lük artış kaydedildi.
Ağustosta banka kredisi ile konut alımını gösteren ipotekli konut satışları önceki yılın aynı ayına göre yüzde 45.2 artışla 19 bin 712 oldu. Toplam satış içinde ipotekli satış payı yüzde 13.8 olarak hesaplandı.
İKİNCİ EL SATIŞ ARTTI
Ağustosta satılan konutların 99 bin 403’ü ikinci el, 43 bin 916’sı ilk eldi. İkinci el konut satışı yıllık yüzde 7.8 artarken ilk el konut satışındaki artış oranı ise yüzde 4.8 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının payı yüzde 69.4; ilk el konut satışının payı yüzde 30.6 olarak kaydedildi.
Konut sektöründeki fiyat ve satış rakamlarını değerlendiren ekonomistler son 20 yılda ev sahipliği oranının yüzde 61’den yüzde 56’ya düşmesini, kiracılık oranının ise yüzde 23’ten yüzde 28’e yükselmesini hatırlatarak rakamları sektörden farklı yorumladı
Siyasal iktisatçı İnan Mutlu, gelir adaletsizliğinin derinleştiğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Tamamen serbest piyasanın hâkimiyetine bırakılan konutta fiyatlar ne kadar yükselirse yükselsin, konut almaya devam eden bir zümre oluştu. Toplum adeta karpuz gibi ortadan ikiye bölündü. Bir yanda kirasını ödeyemeyen milyonlar, diğer yanda konut stoklayanlar. Konut kredilerinin de tarihi yüksek seviyelerde olduğunu dikkate alırsak, artık orta tabakanın konut alması mucizelere kalmış diyebiliriz.”
Ekonomist İris Cibre, “Konut satışları 2014’te toplam 1.16 milyon ve kredili satış oranı yüzde 33.4’tü. 2024’te toplam satış 1.48 milyonken kredili satış oranı yüzde 10.7. Dolayısıyla, sosyal konut projeleri hayati önem taşıyor” dedi.
‘FİYAT ARTIŞI SÜRECEK’
Gayrimenkul iktisatçısı Ahmet Büyükduman ise ilk el konut satışının ikinci elin gerisinde kalmasına ilişkin, “2018 öncesi yıllık yaklaşık 950 bin adet olan ruhsat sayısı 2018 sonrasında 700 bin civarına düşmüştü. Konut üretimi düşük” dedi. Verilere göre konut fiyatları her ne kadar TÜFE’nin gerisinde kalsa da Büyükduman aylık bazda reel artış trendi içinde olunduğunu yani fiyatlarının enflasyonun üzerine çıkabileceğini belirtti.
